Επί δεκαετίες, ο λιγνίτης ήταν σχεδόν «μονοκαλλιέργεια» στον δήμο Αμυνταίου Φλώρινας. Πλέον, η εκεί μονάδα της ΔΕΗ έχει σταματήσει τη λειτουργία της από το 2020 και τα ανενεργά λιγνιτωρυχεία χάσκουν σαν τεράστιες τρύπες, αλλά στο έδαφος όπου επί μακρόν κυριάρχησε ο λιγνίτης φιλοδοξεί να ευδοκιμήσει μια νέα γενιά ενεργειακών και τεχνολογικών επενδύσεων, συνολικού ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, ανοίγοντας νέες θέσεις εργασίας για εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό.
Για παράδειγμα, οι γραμμές υψηλής τάσης και το δυναμικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην περιοχή, σε συνδυασμό με τις κλιματολογικές συνθήκες -«χειμώνας» σχεδόν έξι μηνών- δημιουργούν ιδανικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη data centers (κέντρων δεδομένων), τα οποία απαιτούν σταθερή παροχή ηλεκτρισμού και χαμηλές θερμοκρασίες για την καλή λειτουργία των servers. Ήδη, ο όμιλος EUNICE ανακοίνωσε τη δημιουργία κέντρου δεδομένων στο Αμύνταιο από τη Eunice Bright Data ΜΑΕ, ενώ η δημοτική αρχή έχει δεχτεί κρούσεις κι από άλλες εταιρείες, που ιχνηλατούν την περιοχή για αντίστοιχες επενδύσεις, όπως γνωστοποιεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Αμυνταίου, Ιωάννης Λιάσης, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι επειδή το ενδιαφέρον αυτό είναι προς το παρόν καθαρά διερευνητικό, δεν θα ήθελε να επεκταθεί σε περαιτέρω λεπτομέρειες.
Κατά τον κ. Λιάση, οι εργασίες για την κατασκευή του κέντρου δεδομένων της EUNICE εκτιμάται ότι θα εκκινήσουν το 2026. Δεν είναι όμως μόνο το συγκεκριμένο data center, ένα έργο ύψους επένδυσης 31,5 εκατ. ευρώ, με εθνική επιχορήγηση ύψους 15,77 εκατ. ευρώ, που αναμένεται να ανοίξει δεκάδες νέες θέσεις εργασίας (94 συγκεκριμένα) για εξειδικευμένους εργαζομένους στην περιοχή.
Αντίστοιχα, το έργο αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες, επίσης της ΕUNICE, ύψους επένδυσης 280 εκατ- 300 εκατ. ευρώ και δυναμικότητας 250 MW, αναμένεται να απασχολήσει 300 άτομα στη φάση της κατασκευής και 100 σε εκείνη της λειτουργίας, σύμφωνα με τον κ. Λιάση, ο οποίος διευκρινίζει ότι ήδη ελήφθη από το δημοτικό συμβούλιο η απόφαση αλλαγής χρήσης γης για τη χωροθέτηση της επένδυσης σε έκταση περίπου 140 στρεμμάτων. Πρόκειται για το πρότζεκτ «PTOLEMAIDA BESS», που έχει ενταχθεί στο πακέτο των PCI της ΕΕ, ήτοι των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος, στο οποίο η κατασκευή αναμένεται επίσης να μπει στην αφετηρία το 2026, σύμφωνα με τον κ.Λιάση. Παρά την επωνυμία του, που περιλαμβάνει το τοπωνύμιο «Πτολεμαΐδα», το πρότζεκτ χωροθετείται κατά τον κ. Λιάση μεταξύ των δημοτικών διαμερισμάτων Αμυνταίου και Λεβαίας. Από το σύνολο της έκτασης των περίπου 140 στρεμμάτων, γύρω στα 60-70 θα διατεθούν για τη δημιουργία φωτοβολταϊκού πάρκου, η λειτουργία του οποίου θα έχει σημαντικό ανταποδοτικό όφελος για την περιοχή.
Σύμφωνα με τον κ. Λιάση, η συγκεκριμένη επένδυση «θα υπερκαλύψει της ενεργειακές ανάγκες των δημοτικών και σχολικών κτηρίων του δήμου Φλώρινας, του ΦΟΠ (Φωτισμού Οδών και Πλατειών), της δημοτικής επιχείρησης Ξυνό Νερό και σημαντικού μέρους της τηλεθέρμανσης».
Επιπλέον, η μονάδα «πράσινου» υδρογόνου της «Hellenic Hydrogen» σε έκταση δεκάδων στρεμμάτων του ατμοηλεκτρικού σταθμού Αμυνταίου, εκτιμάται ότι μπορεί να αποφέρει στην τοπική οικονομία όφελος της τάξης των 100 εκατ. ευρώ ετησίως και διαμορφώνει προϋποθέσεις για τη δημιουργία εκατοντάδων άμεσων και έμμεσων θέσεων εργασίας στην περιοχή. Όπως είχε δηλώσει (Ιανουάριος 2024) στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της «Hellenic Hydrogen», κοινοπραξίας των Motor Oil και ΔΕΗ, το επιχειρηματικό μοντέλο δημιουργίας τέτοιων μονάδων διεθνώς εδράζεται συνήθως στη σταδιακή ανάπτυξή τους, βάσει της ζήτησης του παραγόμενου καυσίμου: «δηλαδή, το τελικό ύψος της επένδυσής μας, η οποία ονομάζεται North-1, θα εξαρτηθεί από τις συμφωνίες που θα κάνουμε με τους υποψήφιους πελάτες μας. Ξεκινάμε από ένα επίπεδο και αν σε δύο – τρία χρόνια έχουμε περισσότερους καταναλωτές ανανεώσιμου υδρογόνου, προσθέτουμε MW (μεγαβάτ) στη μονάδα. Η αρχική μας επένδυση αφορά 50-100 MW και αντιστοιχεί σε 70-120 εκατ. ευρώ».
Πέραν των παραπάνω, ο σχεδιαζόμενος αμπελώνας των 1000 στρεμμάτων στο παλιό λιγνιτωρυχείο της Βεγόρας (https://www.amna.gr/home/article/878025/Enas-ampelonas-stin-kardia-enos-kratira-ligniti-sto-Amuntaio) και μια σειρά από κυοφορούμενες επενδύσεις και έργα στον τομέα των επιχειρηματικών πάρκων, της αποκατάστασης υγείας, των ιαματικών λουτρών και της γεωργίας, φιλοδοξούν επίσης να αντισταθμίσουν σταδιακά το κενό που άφησε πίσω του ο λιγνίτης.
Η πλειονότητα των νέων που φεύγουν για σπουδές, δεν γυρίζουν στο Αμύνταιο
Αρκούν όντως, για να αντισταθμιστεί η απώλεια εσόδων και απασχόλησης από τη «φυγή» του λιγνίτη, δεδομένου ιδίως ότι -σύμφωνα με τον κ.Λιάση- το 2001 από τους 18.700 κατοίκους του δήμου Αμυνταίου, περίπου οι 2000 έβγαζαν τα προς το ζην απασχολούμενοι άμεσα ή έμμεσα στη μονάδα και τα ορυχεία της ΔΕΗ και στα δορυφορικά επαγγέλματα, είτε π.χ, ως οδηγοί φορτηγών είτε ως εργαζόμενοι σε συνεργεία μηχανημάτων; «Δεν αρκούν, αλλά μπορούν να αποτελέσουν τη βάση» λέει ο κ.Λιάσης, σύμφωνα με τον οποίο η πενταετία ώς το 2030 είναι πολύ κρίσιμη, για να τεθούν οι βάσεις της ανάκαμψης της περιοχής και το Αμύνταιο να μπει σε φάση ανάκαμψης στη μεταλιγνιτική εποχή, με βάση ένα νέο μοντέλο οικονομίας. Για να συμβεί όμως αυτό, προσθέτει, χρειάζονται γενναίες χρηματοδοτήσεις και fast-track διαδικασίες. Προς το παρόν όμως και εν αναμονή της υλοποίησης των επενδύσεων, δουλειές για εξειδικευμένους εργαζόμενους δεν υπάρχουν, με αποτέλεσμα οι νέοι που φεύγουν από το Αμύνταιο για να σπουδάσουν, να μη γυρίζουν.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της «Χ» (επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία της), που ολοκλήρωσε πρόσφατα τις σπουδές της στο ΑΠΘ. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αμύνταιο, από όπου έφυγε για να σπουδάσει στη Θεσσαλονίκη, αλλά δεν σκέφτεται να επιστρέψει στη Δυτική Μακεδονία. Δεν είναι η μόνη. Η πλειονότητα των νέων από το Αμύνταιο, που περνούν στο πανεπιστήμιο -κατά ορισμένους φορείς κι επιχειρηματίες της περιοχής σχεδόν εννέα στους δέκα- δεν επιστρέφουν στη γενέτειρά τους, καθώς θεωρούν πως στο Αμύνταιο δεν υπάρχουν ευκαιρίες εργασίας. Ως αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις δεν βρίσκουν προσωπικό και η περιοχή βιώνει διαρκή δημογραφική απίσχνανση, έχοντας χάσει το 16,5% του πληθυσμού της μέσα σε λίγα χρόνια, από το 2011 έως το 2021, κυρίως νέους ανθρώπους, ηλικίας 20 έως 40 ετών.
Ισχύει πως εννέα στους δέκα νέους που φεύγουν για να σπουδάσουν δεν επιστρέφουν στο Αμύνταιο; ρωτήσαμε τον κ. Λιάση. «Παρότι δεν έχω υπόψη μου επίσημα στατιστικά στοιχεία που να το επιβεβαιώνουν, η εμπειρία δείχνει πως ναι, αυτό είναι μια πραγματικότητα, που τη βιώνουμε καθημερινά στο πετσί μας. Βάσει της απογραφής του 2001, ο δήμος Αμυνταίου είχε 18.700 κατοίκους. Το 2011 ο αριθμός αυτός είχε μειωθεί σε 16.973. Και το 2021 είχε πέσει στους 14.169 κατοίκους. Μεταξύ 2011 και 2021, είχαμε τη δεύτερη μεγαλύτερη πληθυσμιακή μείωση στη Δυτική Μακεδονία μετά τα Γρεβενά. Συνολικά η Δυτική Μακεδονία έχασε στο ίδιο διάστημα το 10,3% του πληθυσμού της, έναντι αντίστοιχου ποσοστού 3,1% για το σύνολο της χώρας, βάσει στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ. Η Περιφέρεια έχασε το ένα έκτο του πληθυσμού της μέσα σε λίγα χρόνια» σημειώνει ο κ. Λιάσης.
Το «αντίβαρο» στον «βαρύ» λιγνίτη ωστόσο, δεν δημιουργείται μόνο από τις τεχνολογικές και ενεργειακές επενδύσεις. Κατά τον δήμαρχο Αμυνταίου, αναμένεται η πρόταση του υπουργείου Υγείας για την ολοκληρωμένη λειτουργία του Κέντρου Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης (ΚΕΦΙΑΠ) της περιοχής, το οποίο -όπως υποστηρίζει- λειτουργεί σήμερα με μόνο μια πτέρυγα, έναντι δυναμικότητας τεσσάρων και φιλοξενεί εννέα-δέκα εσωτερικούς ασθενείς, όταν θα μπορούσε να στεγάζει 100-120. Το κέντρο αυτό θα μπορούσε να προσελκύει ασθενείς από διάφορες περιοχές, δεδομένου ιδίως ότι στόχος είναι να συνδεθεί -για την παροχή πιο ολοκληρωμένης εμπειρίας και φροντίδας- με τα ιαματικά λουτρά του δήμου, για τα οποία «λύνουμε και το τελευταίο πρόβλημα της έγκρισης ρυμοτομικού σχεδίου». Επιπλέον, στο πλαίσιο των Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων των Λιμνών, υπάρχει σχεδιασμός για επένδυση φιλική προς τα άτομα με ειδικές ανάγκες στο Λιμνοχώρι.
Η περαιτέρω στήριξη του πρωτογενούς τομέα (όπου η αμπελοοινική παραγωγή είναι «δυνατό χαρτί» για το Αμύνταιο), αλλά και της κτηνοτροφίας αποτελεί επίσης στόχο. Σύμφωνα με τον κ. Λιάση, βρίσκονται σε εξέλιξη δύο μελέτες που είχαν κατατεθεί από την προηγούμενη διοικηση του δήμου στο Πράσινο Ταμείο για τις αρδευτικές ανάγκες των λεκανών Ζάζαρης και Χειμαδίτιδας και Βεγορίτιδας, οι οποίες όταν ολοκληρωθούν ενδέχεται να παράγουν ανάγκες εκτεταμένων έργων, ύψους 80 εκατ. ευρώ, για την εξαιρετικά εύφορη αυτή περιοχή. Επιπλέον, «λύνουμε και τα τελευταία προβλήματα για να αρχίσει η χάραξη οικοπέδων στο επιχειρηματικό πάρκο του Αμυνταίου, εμβαδού 870 στρεμμάτων, ένα από τα τέσσερα που προβλέπεται να δημιουργηθούν στη Δυτική Μακεδονία», ενώ έμφαση δίδεται και στον τουρισμό, σε μια περιοχή πλούσια σε θέλγητρα: την περιοχή των τεσσάρων λιμνών, του Αρκτούρου και των καταφυγίων Λύκου και Ευρασιατικού Λύγκα και του χώρου φιλοξενίας του Ελληνικού Ποιμενικού στις Αγραπιδιές._
Δείτε όλη την ροή ειδήσεων
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
