Πόσοι, όμως, ξέρουν ότι στην καρδιά της αρχαίας Μακεδονίας υπήρχε η πιο ευρωπαϊκή πόλη της αρχαιότητας, η Ευρωπός, σήμερα εντός των ορίων της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς; Η Ευρωπός ήταν μια σημαντική πόλη της αρχαίας Βοττιαίας, σε απόσταση μόλις 18 χλμ. από την πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου, την Πέλλα. Ήταν η ‘Ευρωπαίων Πόλις’, σύμφωνα με επιγραφική μαρτυρία του τέλους του 2ου αι. π.Χ. σε τιμητικό βάθρο για τον ανθύπατο Μάρκο Μινούκιο Ρούφο. Ο Ρωμαίος αξιωματούχος, που μας συστήνεται από αυτήν την επιγραφή, δεν μας είναι άγνωστος. Τον ξέρουμε και από τη Ρώμη, επειδή βοήθησε την επαρχία της Μακεδονίας και δη την Ευρωπό να μην πέσει στα χέρια γαλατικών και άλλων φύλων. Προς τιμήν του, λοιπόν, στην πόλη που προστάτευσε, στήθηκε ανδριάντας από τον οποίο έχει σωθεί τμήμα της βάσης στήριξής του που φέρει την τιμητική επιγραφή, και μαζί με άλλα αντικείμενα, παρουσιάζουμε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (ΕΑΜ), δηλώνει η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς. Η περιοδική αυτή έκθεση θα πλαισιωθεί από την παράλληλη δράση του ΕΑΜ με τίτλο ‘Η αρπαγή της Ευρώπης. Μια διαδρομή από το μύθο ως τα χώματα μιας άγνωστης αρχαίας πόλης’, που θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά το Σάββατο 22 Φεβρουαρίου, ώρα 13:00.

Η έκθεση, που θα διαρκέσει έως την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025 (ίσως δοθεί παράταση), γίνεται στο πλαίσιο της επιτυχημένης διοργάνωσης του ΕΑΜ ‘Συναντήσεις Μουσείων στο Εθνικό’ και αποτελεί τη δεύτερη ‘Συνάντηση’ – η πρώτη ήταν η παρουσίαση των μολύβδινων χρηστήριων ελασμάτων της Δωδώνης. Σ’ αυτήν εκτίθενται για πρώτη φορά στην Αθήνα αρχαιότητες από την αρχαία Ευρωπό, μια ακμάζουσα πόλη στον πυρήνα του μακεδονικού βασιλείου, με επώνυμους πολίτες στα Πανελλήνια Ιερά, εξέχοντα μέλη της μακεδονικής αριστοκρατίας και ισχυρά αναγνωρίσιμη ταυτότητα για τη σύγχρονη κοινωνία, γενέτειρα του Σέλευκου Α΄, ενός από τους σημαντικότερους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Κατά τον μύθο, η Ευρωπός συνδέεται γενεαλογικά με τον επώνυμο ήρωα των Μακεδόνων, Ευρωπό, γιο του Μακεδόνος και της Ωρειθυίας, κόρης του Κέκροπος. Ετυμολογικά, η λέξη Ευρωπός σημαίνει ‘ευρύς’, απηχώντας, ενδεχομένως, τη μορφολογία της περιοχής, στην κοιλάδα του ευρυρέοντος και πλωτού Αξιού και στη σκιά του δασωμένου Πάικου. Η ετυμολογική σχέση με το όνομα της ηπείρου μας είναι φυσικά πρόδηλη, αναφέρει η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς για την πόλη που σήμερα φέρει δυο brand names: την ονομασία Ευρωπός και τον Σέλευκο Α΄ τον Νικάτορα.

Γνωρίζουμε από τον Θουκυδίδη, ότι στα κλασικά χρόνια η πόλη είχε πολύ ισχυρά τείχη, που το 429 π.Χ. την προστάτευσαν από επίθεση του θράκα βασιλιά Σιτάλκη. Ήταν ήδη μια σημαντική πόλη, ενώ άκμασε την ελληνιστική περίοδο και παρέμεινε σε ακμή και αργότερα, τον 2ο και 1ο αι. π.Χ., αν και δοκιμάστηκε από αλλεπάλληλες εχθρικές επιδρομές. Κι αυτό γιατί η Ευρωπός βρισκόταν σε μία πολύ στρατηγική θέση, στην κοιλάδα του άλλοτε πλωτού Αξιού, που εξέβαλε στον Θερμαϊκό Κόλπο. Όπως έχουμε αποτυπώσει και στην έκθεση με αντικείμενα και επιτοίχιες επιφάνειες, στην Ευρωπό έχουν βρεθεί επιτύμβια μνημεία του 4ου αι. π.Χ. από αττικό μάρμαρο.

Τα πλούσια σε μεταλλικά κτερίσματα ταφικά μνημεία της Ευρωπού των πρώιμων ελληνιστικών χρόνων (τέλος 4ου – αρχή 3ου αι. π.Χ.), που ανασκάφηκαν κατά τη δεκαετία του 1990 από την αρχαιολόγο Θώμη Σαββοπούλου, αποτελούν έμμεση μαρτυρία για την οικονομική ευμάρεια των πολιτών της αρχαίας Ευρωπού. Εξάλλου, από την Ευρωπό καταγόταν και ο Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ, που μεταξύ πολλών άλλων πόλεων ίδρυσε και τη Δούρα-Ευρωπό στον Ευφράτη, σε μια περιοχή που έμοιαζε πολύ με τη γενέτειρά του.

Στην έκθεση προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε τη σπουδαιότητα της αρχαίας πόλης και να καταδείξουμε τη δυνατότητα συμβολής της στην τουριστική ανάπτυξη της Κεντρικής Μακεδονίας. Η πόλη, που άρχισε να δημιουργείται τον 10ο αι. π.Χ., δηλαδή στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, ήταν ακμαία κατά τις κλασικές, ελληνιστικές και ρωμαϊκές περιόδους, κυρίως λόγω της στρατηγικής της θέσης, που έλεγχε τους εμπορικούς δρόμους από το Αιγαίο προς τη βαλκανική ενδοχώρα.

Ο σημερινός επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος, έκτασης 21 στρ., περιλαμβάνει τμήμα του ρωμαϊκού και του παλαιοχριστιανικού νεκροταφείου της Ευρωπού, στο οποίο διασώθηκαν διάφοροι τύποι ταφικών μνημείων. Στον χώρο λειτουργεί ‘Κέντρο Ενημέρωσης Αρχαίας Ευρωπού’, το οποίο υποδέχεται και πληροφορεί τον επισκέπτη αναλυτικά για την ιστορία αυτής της σπουδαίας πόλης.

Σημειώνεται ότι στην πρώτη παρουσίαση της αρχαιολογικής διαδρομής ‘Η αρπαγή της Ευρώπης. Μια διαδρομή από το μύθο έως τα χώματα μιας άγνωστης αρχαίας πόλης’, στις 22/2, θα ξεναγήσει η Δρ Γεωργία Στρατούλη. Οι δυο άλλες διοργανώσεις θα πραγματοποιηθούν στις 8 και 22 Μαρτίου, ώρα 13:00. Και στις τρεις παρουσιάσεις, αρχαιολόγοι του ΕΑΜ και της ΕΦΑ Κιλκίς θα υποδεχθούν τους επισκέπτες και θα αναζητήσουν μαζί τους την καταγωγή του μύθου της Ευρώπης.

Πηγή: Politic.gr