Παρασκευή, 14 Μαρτίου 2025, 7:48:30 πμ
Παρασκευή, 07 Νοεμβρίου 2014 08:50

Χτίζοντας την ενότητα στην πόλη του Βερολίνου

ΤΟ ΒΗΜΑ - NEW YORK TIMES

Σήμερα το Βερολίνο είναι σαν ένας γίγαντας που τεντώνει τα άκρα του και προσπαθεί να βρει μία νέα ισορροπία. Τις πρώτες δύο δεκαετίες μετά την πτώση του τείχους το 1989, ο γίγαντας κούνησε μόνο την μία του πλευρά.
Χωρίς τείχος, το Βερολίνο ήταν διχασμένο με άλλους τρόπους: όλα τα καινούρια και συναρπαστικά συνέβαιναν στην ανατολική πλευρά. Εκείνα τα πρώτα χρόνια ήταν η εποχή των πανύψηλων γερανών, της δημιουργίας εν μία νυκτί εντελώς νέων αστικών περιοχών, όπου προηγουμένως τεράστια άδεια οικόπεδα παρέμεναν αναξιοποίητα, οι άνθρωποι προτιμούσαν να πηγαίνουν στις οικοδομές και όχι στο θέατρο, στην όπερα ή στα μουσεία.

Όταν έπαιρνα το μετρό και κατευθυνόμουν ανατολικά από την Αλεξάντερπλατς στον σταθμό Οστμπανχοφ, ακόμη και στις 2 το πρωί δεν έβρισκες άδεια θέση. Στριμωχνόμουν μέσα σε ένα φτωχό αλλά χαρούμενο μποέμ πλήθος που πήγαινε από το ένα κλαμπ στο άλλο - ακόμη και τα κλαμπ, άνοιξαν στο ανατολικό τμήμα της πόλης.

Αντίθετα, στο δυτικό τμήμα - με εξαίρεση κάποιες γειτονιές μεταναστών όπως το Κρόιτσμπεργκ και κάποιες πλατείες στο Σόνεμπεργκ και στο Σαρλότενμπουργκ - έμοιαζαν να έχουν αποκοιμηθεί. Και όταν περπατούσα στο Κουρφίρστενταμ, το δικό μας Μπρόντγουεϊ, πηγαίνοντας προς το σπίτι μου στις 11 το βράδυ, έβλεπα έρημα πεζοδρόμια και σερβιτόρες να μαζεύουν τις καρέκλες, κλείνοντας νωρίς αφού δεν είχαν δουλειά.

Οι Βερολινέζοι αισθάνονται καλά στις γειτονιές τους

Τα τελευταία πέντε χρόνια αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει. Το Κουρφίρστενταμ είναι και πάλι γεμάτο, με ουρές να περιμένουν μπροστά από καινούρια κλαμπ και εστιατόρια. Στις αρχές του 2013 άνοιξε το ξενοδοχείο Waldorf - Astoria Berlin, ένα από τα ψηλότερα κτίρια στην πόλη και σύμβολο της νεο - ανακαλυφθείσας αίγλης του δυτικού Βερολίνου. Μέχρι τις αρχές του 1930 , το δυτικό Βερολίνο ήταν η καρδιά της πόλης. Τώρα αυτή η καρδιά ξαναχτυπάει. Αλλά δεν έχει ξεπεράσει το ανατολικό - ούτε πλησιάζει.

Γεγονός είναι ότι ολόκληρη η πόλη ανθίζει: η ανεργία έχει μειωθεί, η οικονομία αναπτύσσεται ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη γερμανική πόλη. Επιτέλους οι Βερολινέζοι αισθάνονται καλά στην πόλη τους. Μάλλον όχι: όχι τόσο στην πόλη όσο στις kiez τους, η τοπική λέξη για τις γειτονιές. Είναι ενδιαφέρον ότι ενώ η πόλη έχει ξαναβρεί την ισορροπία της, έχει χωριστεί σε δεκάδες κομμάτια. Τον Αύγουστο μία δημοσκόπηση του Rundfunk Berlin - Brandenburg, αποκάλυψε ότι ενώ το 52% των ερωτηθέντων εύκολα θα εγκατέλειπε το Βερολίνο για μία καλή δουλειά σε άλλη πόλη, λιγότεροι από 18%, σε διαφορετικό ερώτημα, δήλωσε ότι θα μπορούσε να εγκαταλείψει τη γειτονιά του. Ίσως η αγάπη για τη γειτονιά να είναι λίγο - πολύ εμφανής σε κάθε μεγάλη πόλη. Αλλά η περίπτωση του Βερολίνου είναι μοναδική.

Είναι σαν ενώ όλα τα στοιχεία στην επιφάνεια να παραπέμπουν σε μία ενωμένη πόλη, το Βερολίνο να μην δέχεται την ένωσή του. Τέσσερις στους δέκα Βερολινέζους είπαν ότι δεν αισθάνονται άνετα στο ενωμένο Βερολίνο. Εν μέρει αυτό οφείλεται στη μακρά και επίπονη διαίρεση μεταξύ του ανατολικού και δυτικού τμήματος. Αλλά οφείλεται και στο γεγονός ότι η πόλη, σε μία χώρα διάσημη για τις αποδόσεις της και άλλες «γερμανικές αρετές», δεν μπορεί να προχωρήσει μπροστά με μεγάλα έργα που συμβολίζουν την ενότητα. Το μόνο μεγάλης κλίμακας έργο που τώρα σχεδιάζεται είναι η επανακατασκευή του ανακτόρου των Χοεντσόλερν, στο κεντρικό Βερολίνο, το οποίο πολλοί Βερολινέζοι κρίνουν ως μή απαραίτητο.

Ο ενθουσιασμός μιας σκουρόχρωμης Γερμανίδας

Όταν η Γερμανία κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο, το περασμένο καλοκαίρι, κατευθύνθηκα στο Κουρφίρστενταμ. Έπειτα από λίγα λεπτά, τα αυτοκίνητα σταμάτησαν κορνάροντας. Παρότι είχε αρχίσει να ψιλοβρέχει κανείς από όσους είχαν αυτοκίνητα κάμπριο δεν έκλεισαν τις οροφές τους. Χέρια, πόδια και κεφάλια έβγαιναν από κάθε παράθυρο, οροφή και πορτ - μπαγκάζ γιορτάζοντας τη συλλογική νίκη. Ξαφνικά μία διαπεραστική φωνή πίσω μου φώναξε: «Γερμανία, Γερμανία!». Κάπως ενοχλημένος, γύρισα και είδα ότι η φωνή ανήκε σε μία νεαρή, σκουρόχρωμη γυναίκα που περπατούσε χέρι - χέρι με τρεις φίλες της κουβαλώντας ένα πανό με τα χρώματα της γερμανικής σημαίας. Με κοίταξε επιθετικά σαν να έλεγε: «Έχεις κανένα πρόβλημα με το γεγονός ότι είμαι ενθουσιασμένη με τη νίκη της ομάδας μας;» Κοντολογίς, το Βερολίνο βρίσκει νέους τρόπους για να γιορτάζει, να αισθανόμαστε καλά με τους εαυτούς μας ως Βερολινέζους, όχι ως «ανατολικούς», «δυτικούς» ή «ξένους».

Το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται άνετα στο Βερολίνο σήμερα οφείλεται σε έναν βαθμό στην ποικιλομορφία της κυβέρνησής μας, κάτι που τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου ήταν αδιανόητο. Τα τελευταία εννέα χρόνια μία γυναίκα από την πρώην Ανατολική Γερμανία βρίσκεται στα ηνία της χώρας εδώ στο Βερολίνο. Ο ομοσπονδιακός πρόεδρος, επίσης από την Ανατολική Γερμανία, συζεί εκτός γάμου με την σύντροφό του. Επικεφαλής του υπουργείου Οικονομικών είναι ένας δραστήριος και αξιοσέβαστος άνδρας σε αναπηρική καρέκλα. Στο υπουργείο Άμυνας μία γυναίκα με επτά παιδιά. Ο επί μακρόν δήμαρχος του Βερολίνου - που τώρα αποχωρεί - είναι ανοιχτά ομοφυλόφιλος.

* O κ.Peter Schneider είναι Γερμανός λογοτέχης και δοκιμιογράφος. Το τελευταίο του βιβλίο έχει τίτλο «Βερολίνο τώρα: η πόλη μετά το τείχος».

Πηγή: Το Βήμα