Το όνομα μιας εμβληματικής μορφής της αρχιτεκτονικής, του «Καλλικράτη», φέρει το νέο πρόγραμμα της αυτοδιοίκησης και της αποκεντρωμένης διοίκησης που εγκρίθηκε χθες από το Υπουργικό Συμβούλιο έπειτα από εισήγηση του υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Γιάννη Ραγκούση, και τίθεται άμεσα σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να έχει ψηφιστεί το αργότερο το Μάιο του τρέχοντος έτους.
Παρουσιάζοντας τους άξονες της νέας αρχιτεκτονικής, ο κ. Ραγκούσης επεσήμανε τη δραστική μείωση των δήμων της χώρας και τη θεμελίωση της δευτεροβάθμιας περιφερειακής αυτοδιοίκησης με αιρετούς περιφερειάρχες και περιφερειακά συμβούλια.
Ειδικότερα, με τον «Καλλικράτη»:
Θεμελιώνονται λιγότεροι από 370 ισχυροί δήμοι από τους 1.034 δήμους και κοινότητες που υπάρχουν σήμερα και έως 7 γενικές διοικήσεις που θα αντικαταστήσουν τις 13 σημερινές κρατικές περιφέρειες.
Τα περίπου 6.000 νομικά πρόσωπα και δημοτικές επιχειρήσεις των δήμων περιορίζονται σε λιγότερα από 2.000, καταργούνται δηλαδή περίπου 4.000 νομικά πρόσωπα και δημοτικές επιχειρήσεις των δήμων.
Στη θέση των 76 Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου που αποτελούν τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις δημιουργούνται αιρετές περιφέρειες σε αριθμό ανάλογο των 13 κρατικών σημερινών περιφερειών.
Θεμελιώνεται η αιρετή περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Εισάγεται έτσι ο θεσμός του αιρετού περιφερειάρχη, καθιερώνεται θεσμός του αντιπεριφερειάρχη, θεματικού και τοπικού, στα όρια των νομαρχιών, καθώς και η περιφερειακή εκτελεστική επιτροπή.
Η περιφερειακή αυτοδιοίκηση καθίσταται το θεσμικό όχημα της πράσινης ανάπτυξης και αναλαμβάνει τον ενιαίο στρατηγικό αναπτυξιακό σχεδιασμό της περιφέρειας, η οποία πρέπει να βασίζεται στη συμμετοχή του πολίτη και στη διαχείριση των ΠΕΠ του ΕΣΠΑ.
Στο επίπεδο των αρμοδιοτήτων οι αυτοδιοικητικές περιφέρειες ουσιαστικά αναλαμβάνουν «τις υπηρεσίες, τις αρμοδιότητες και τους πόρους των Nομαρχιακών Aυτοδιοικήσεων που καταργούνται, εκτός από εκείνες που μεταφέρονται στους δήμους και σταδιακά εκείνες τις αρμοδιότητες που ασκούνται σήμερα από την κρατική περιφέρεια, με εξαίρεση εκείνες οι οποίες πρέπει να παραμείνουν στα αποκεντρωμένα όργανα του κράτους».

Ειδικές
ρυθμίσεις
Ειδικά στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζονται με ειδικές ρυθμίσεις τα ζητήματα μητροπολιτικού χαρακτήρα.
Θεσπίζεται συνήγορος του δημότη και της επιχείρησης σε κάθε δήμο και σε κάθε περιφέρεια. Ο συνήγορος θα είναι πρόσωπο υψηλού κύρους, εκλεγμένος με αυξημένη πλειοψηφία, με ορισμένη θητεία και υπό τον έλεγχο του Συνηγόρου του Πολίτη
Στο πλαίσιο αξιοποίησης των δυνατοτήτων της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης:
Ενισχύεται και εκσυγχρονίζεται ο θεσμός των δημοτικών ΚΕΠ με τη δημιουργία μικρών «Δημοτικών e-ΚΕΠ» σε κάθε γειτονιά ή χωριό ανάλογα με τις ανάγκες εξυπηρέτησης, με τα οποία παρέχονται οι βασικές υπηρεσίες της δημοτικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης όσο το δυνατόν εγγύτερα στο πολίτη.
Εισάγεται η έξυπνη «κάρτα του δημότη», με την οποία περνούν οι δήμοι στην αυτόματη εξυπηρέτηση (π.χ. έκδοση πιστοποιητικών), αλλά και διευκολύνεται η συμμετοχή σε δημοκρατικές διαδικασίες (π.χ. τοπικά δημοψηφίσματα).
Οι δήμοι, εξοπλιζόμενοι με τις απαραίτητες υποδομές (μηχανήματα αυτόματης εξυπηρέτησης - «δημοτικά ΑΤΜ»), που θα εγκατασταθούν στα δημοτικά e-ΚΕΠ, θα έχουν τη δυνατότητα αυτόματης εξυπηρέτησης 24 ώρες το 24ώρο, 365 ημέρες το χρόνο.
Στο επίπεδο της αποκεντρωμένης κρατικής διοίκησης οι γενικές διοικήσεις θα διατηρήσουν όσες αρμοδιότητες προβλέπονται ρητά στο Σύνταγμα ότι δεν μπορούν να παραχωρηθούν στην αυτοδιοίκηση, αλλά και ευαίσθητες αρμοδιότητες, όπως της μετανάστευσης.
Για τη δραστική μείωση των δήμων ο κ. Ραγκούσης έδωσε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία:
- Μόνο 213 δήμοι από τους 1.034 απέκτησαν την πιστοποίηση ότι έχουν τη διαχειριστική επάρκεια για την υλοποίηση έργων του ΕΣΠΑ.
- Το 44%, δηλαδή 500 δήμοι, λειτουργεί το πολύ με ένα μηχανικό, 250 δήμοι δεν έχουν ούτε ένα οικονομολόγο να εργάζεται σε αυτούς, ενώ 500 δήμοι έχουν 1-2 οικονομολόγους. Διαπιστώνεται επίσης σημαντική απουσία νομικών που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ορθή και νομότυπη λειτουργία των δήμων.

Ελεγχοι
ΟΤΑ
Αναφερόμενος ο κ. Ραγκούσης στους ΟΤΑ που κατηγορούνται συχνά, άλλες φορές δικαιολογημένα άλλες φορές όχι, όπως είπε, ως εστίες διαφθοράς, τόνισε ότι θα αλλάξει συνολικά ο τρόπος ελέγχου, ενώ ταυτόχρονα θα απαλλαγεί η αυτοδιοίκηση από περιττούς ελέγχους που προκαλούν εν τέλει γραφειοκρατικά βάρη στη λειτουργία τους. Θα θεσπιστεί η υποχρεωτική ανάρτηση στο Διαδίκτυο όλων των διοικητικών αποφάσεων και πράξεων αυτοδιοικητικών οργάνων και οργάνων διοίκησης φορέων, οι οποίες δεν θα ισχύουν εάν δεν έχουν δημοσιευθεί.
Θα καθιερωθεί Ειδική Αυτοτελής Υπηρεσία Εποπτείας των ΟΤΑ.
Επίσης, προληπτικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε όλους τους ΟΤΑ, τους δήμους και τις περιφέρειες. Κάθε δαπάνη θα ελέγχεται προληπτικά πριν από την εκτέλεσή της.

Οι πόροι
των ΟΤΑ
Οι πόροι της τοπικής αυτοδιοίκησης έως τώρα βασίζονταν κυρίως στο φόρο εισοδήματος και στα τέλη κυκλοφορίας. Πλέον, όπως είπε ο υπουργός, προχωράμε στη σύνδεση των πόρων της τοπικής αυτοδιοίκησης με το ΦΠΑ
Ο κ. Ραγκούσης χαρακτήρισε την απόφαση κρίσιμη, που ενισχύει ουσιαστικά τα οικονομικά των ΟΤΑ. Ταυτόχρονα όμως καθιστά σύμμαχο την αυτοδιοίκηση, τις δυνάμεις που δραστηριοποιούνται γύρω από αυτή και τις τοπικές κοινωνίες στη μεγάλη εθνική προσπάθεια της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.
Επιπλέον:
* Σε παράλληλη διαβούλευση με τη φορολογική μεταρρύθμιση, στο πλαίσιο των ρυθμίσεων του Συντάγματος, θα υπάρξει εξοπλισμός των δήμων και των περιφερειών με επαρκείς οικονομικούς πόρους.
* Θα εξορθολογιστεί στη βάση διαφανών, αντικειμενικών και αδιάβλητων κριτηρίων το σύνολο των χρηματοδοτήσεων της κεντρικής διοίκησης προς την αυτοδιοίκηση. Ο υπουργός διαβεβαίωσε ότι θα τεθεί οριστικό τέλος στην πελατειακή κατανομή κονδυλίων με στόχο τη χειραγώγηση της αυτοδιοίκησης.

Τρεις πυλώνες
Για τη μετάβαση στη νέα αρχιτεκτονική, ο κ. Ραγκούσης επεσήμανε ότι είναι απαραίτητο ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα στήριξης, το οποίο διαρθρώνεται σε τρεις πυλώνες:
* Το πρόγραμμα Διοικητική Μεταρρύθμιση, οι πόροι του ΕΣΠΑ που έχει στη διαχείρισή του το υπουργείο Εσωτερικών, προϋπολογισμού περίπου 650 εκατομμυρίων ευρώ, αναθεωρείται για να προσαρμοστεί στις ανάγκες της νέας αρχιτεκτονικής.
* Τη χρηματοδότηση του κόστους για την πρόσληψη ειδικού επιστημονικού προσωπικού (μηχανικοί, οικονομολόγοι, νομικοί κτλ) που είναι απαραίτητο για την προβλεπόμενη στελέχωση των υπηρεσιών των ΟΤΑ και το οποίο παραμένει στους ΟΤΑ για τουλάχιστον 10 χρόνια.
* Την καθιέρωση ενός αναπτυξιακού προγράμματος τουλάχιστον ισοδύναμου του σημερινού προγράμματος για την αυτοδιοίκηση.
Θα προβλέπεται ειδικότερα συγκεκριμένος αριθμός συμβούλων σε κάθε έναν από τους παλαιούς δήμους που θα συνενωθούν και θα ψηφίζονται από το εκλογικό σώμα των παλαιών αυτών δήμων. Αναλόγως, για τα περιφερειακά συμβούλια θα ορίζεται αριθμός συμβούλων σε επίπεδο σημερινών νομαρχιών και θα επιλέγονται από τους ψηφοφόρους τους. Στο πλαίσιο των συνενώσεων προβλέπεται και η αύξηση του αριθμού των δημοτικών συμβούλων κάθε νέου δήμου. Παράλληλα, όπου υφίστανται τοπικά διαμερίσματα άνω των 1.000 κατοίκων θα εκλέγονται τριμελή ή πενταμελή τοπικά συμβούλια, ενώ σε δήμους με πληθυσμό έως 10.000 κατοίκους ιδρύονται τοπικά διαμερίσματα, εάν δεν υπάρχουν.
Aναβαθμίζονται η δημαρχιακή επιτροπή και ο ρόλος των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, ενώ γενική αρχή είναι να μην υπάρξει γειτονιά και χωριό χωρίς πόρους που να απορρέουν και να σχετίζονται με τις ανάγκες του.

Ν.Δ.: Εκθεση
Ιδεών
Ο Υπεύθυνος του Τομέα Πολιτικής Ευθύνης Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Βουλευτής Λάρισας  της Νέας Δημοκρατίας, κ. Χρήστος Ζώης, έκανε την ακόλουθη δήλωση, σχετικά με τις Κυβερνητικές ανακοινώσεις:
«Μετά από 100 ημέρες διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, περιμέναμε η Κυβέρνηση να βάλει απόψε τον πήχυ ψηλά. Γιατί η διοικητική μεταρρύθμιση σημαία της Ν.Δ. , είναι απολύτως αναγκαία για την Ελλάδα που ονειρευόμαστε.
Είδαμε αντίθετα, μία έκθεση ιδεών με δηλώσεις προθέσεων και τεχνάσματα επικοινωνιακά. Όμως:
- Διοικητική μεταρρύθμιση, χωρίς μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης δεν γίνεται. Γι’ αυτή τη μεταρρύθμιση δεν ακούσαμε τίποτα.
- Διοικητική μεταρρύθμιση, χωρίς πόρους δεν γίνεται. Όμως ακούσαμε υπαινιγμούς για νέους φόρους που πιθανώς αφορούν και αύξηση του ΦΠΑ.
- Πρόταση διοικητικής μεταρρύθμισης, χωρίς τη χωρική κατανομή των νέων Δήμων δεν γίνεται. Όμως η Κυβέρνηση απέκρυψε αυτό το κρίσιμο στοιχείο.
- Διοικητική μεταρρύθμιση, χωρίς νέες αρμοδιότητες με μεταφορά και αντίστοιχων πόρων δεν γίνεται. Όμως και πάλι η Κυβέρνηση δεν είπε τίποτα για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη…».