Η έρευνα που έγινε από το Τμήμα Βιολογίας του ΑΠΘ για το φυτοπλαγκτόν στις λίμνες της Βόρειας Ελλάδας, στο πλαίσιο εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα νερά, ανέδειξε το μέγεθος της καταστροφής: Καμία από τις 15 λίμνες που εξετάστηκαν (Βιστονίδα, Βόλβη, Κορώνεια, Δοϊράνη, Βεγορίτιδα, Ζάζαρη, Χειμαδίτιδα, Καστοριάς, Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα και οι φραγμαλίμνες Διποτάμου - Αισύμης, Θησαυρού, Πλατανόβρυσης, Κερκίνη και Πολυφύτου) δεν παρουσιάζει καλή οικολογική κατάσταση. Γεωργικές καλλιέργειες, ανεξέλεγκτη χρήση λιπασμάτων, υπεράντληση και αστικά λύματα είναι σημαντικότεροι λόγοι της υποβάθμισης που έχουν υποστεί τα τελευταία 50 χρόνια.
Σύμφωνα με την κ. Μουστάκα, «οι λίμνες για τις οποίες διαθέτουμε επαρκή δεδομένα και παρουσίασαν σημαντική υποβάθμιση είναι -εκτός από την Κορώνεια- η Δοϊράνη και η Βεγορίτιδα. Μόνο για τη λίμνη Καστοριάς παρατηρήσαμε παροδική βελτίωση της οικολογικής κατάστασης, η οποία όμως παραμένει ελλιπής έως κακή», αναφέρει στην «Ε».
Είναι προφανές πως η μελέτη αυτή θα πρέπει να κινητοποιήσει τους φορείς σε τοπικό και νομαρχιακό επίπεδο πριν να είναι αργά, για να μη θρηνούμε μαζί με την πτώση των υδάτων της Δοϊράνης και την οικολογική της καταστροφή.
«Η ΔΟΪΡΑΝΗ παραμένει ένα οικοσύστημα με υψηλή βιοποικιλότητα, η οποία απειλείται από την κυριαρχία των κυανοβακτηρίων, συμπεριλαμβανομένων και τοξικών. Η οικολογική της κατάσταση την τελευταία δεκαετία έχει υποβαθμιστεί από μέτρια σε κακή», σημειώνει η κ. Μουστάκα.
«Η ανησυχία στην ακαδημαϊκή κοινότητα για την αύξηση των κυανοβακτηρίων και των κυανοτοξινών σε ελληνικές λίμνες δεν βρίσκει ανταπόκριση σε εθνικό επίπεδο αρμοδίων φορέων», τονίζει η κ. Μουστάκα. Σήμερα η έρευνα για την εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης των λιμνών χρηματοδοτείται από το ΕΚΒΥ - Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.
«Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνάς μας και την Ευρωπαϊκή Οδηγία, θ' απαιτηθούν μέτρα αποκατάστασης της οικολογικής ισορροπίας όλων των λιμνών. Η έλλειψη εθνικής στρατηγικής για την προστασία των λιμνών είναι τόσο εμφανής όσο κι η υποβάθμισή τους. Μεταξύ άλλων, κύριος παράγοντας είναι η απαξίωση της επιστημονικής γνώσης στον σχεδιασμό μέτρων προστασίας και αποκατάστασης. Η συμμετοχή των ειδικών επιστημόνων στην εκπόνηση τοπικών περιφερειακών σχεδίων διαχείρισης των υδάτινων οικοσυστημάτων βασίζεται, ως επί το πλείστον, σε προσωπική επαφή, που ευνοεί ιδιοτελείς σκοπούς, και όχι στην ενεργό συμμετοχή πανεπιστημιακών τμημάτων με εκπροσώπησή τους από τους ειδικούς επιστήμονες», επισημαίνει η βιολόγος.
Στη χώρα μας, σε αντίθεση με την πληθώρα μελετών και τεχνικών εκθέσεων, σπανίζουν τα ερευνητικά αποτελέσματα από διαρκή βιοπαρακολούθηση που προσδιορίζουν την οικολογική ταυτότητα των λιμνών. Το βέβαιο είναι ότι μόνο στις σπάνιες περιπτώσεις μεγάλης διάρκειας βιοπαρακολούθησης και με την προϋπόθεση ότι γίνεται άμεση και ορθή εφαρμογή των αποτελεσμάτων μπορούν να θεμελιωθούν σχέδια βιώσιμης αποκατάστασης των λιμνών.
«Κάθε λίμνη είναι μοναδική και πολύτιμη, και όλες μαζί εκπέμπουν σήμα κινδύνου. Είναι χρέος μας να τις διαφυλάξουμε, το οφείλουμε στα παιδιά μας. Το Τμήμα Βιολογίας διαθέτει την τεχνογνωσία και είναι πρόθυμο να συμβάλει στην εκπόνηση σχεδίων για την προστασία και αποκατάσταση των λιμνών της χώρας μας», καταλήγει η κ. Μουστάκα.